Pijnstilling

Chirurgie
Spoedeisende hulp

Uw behandelend arts heeft u pijnstilling voorgeschreven. Deze folder is bedoeld voor volwassenen en geeft uitleg over:

• welke pijnstillers voor u geschikt zijn;
• welke doseringen het beste zijn.

Deze folder is geen recept of officiële bijsluiter. Meer informatie over medicijnen kunt u lezen in de bijsluiter. Met vragen kunt u terecht bij de apotheek. Voor het krijgen van medicijnen is meestal een recept nodig.

Bij veel of langdurige pijn heeft het innemen van de medicijnen op vaste tijden, verdeeld over de dag, het meeste pijnstillende effect.

In deze folder is de pijnstilling opgebouwd uit 4 stappen, gebaseerd op de pijnladder van de World Health Organization.

Bij pijn wordt bij stap 1 begonnen. Helpt dit onvoldoende, dan gaat u naar de volgende stap. Dus van 1 naar 2, van 2 naar 3 enzovoort. Afhankelijk van uw pijn en de ervaring van uw arts met de aandoening, wordt ook vaak begonnen bij een hogere trede in deze pijnladder.

Het is belangrijk dat de medicijnen uit stap 2 t/m 4 samen worden ingenomen. Zo werken ze het beste.

Als na een tijd minder pijnstillers nodig zijn wordt stap voor stap afgebouwd vanaf stap 4 naar stap 1.  

De opeenvolgende stappen van pijnstilling zijn:

1. Paracetamol;
2. Paracetamol plus een NSAID (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs);
3. Paracetamol, een NSAID plus een zwak werkend opiaat;
4. Paracetamol, een NSAID plus een sterk werkend opiaat.

Paracetamol

Dit is het meest gebruikte medicijn in de pijnstilling. Het werkt meestal erg goed en heeft weinig bijwerkingen. Als u er teveel van inneemt kan bv. leverschade ontstaan. Paracetamol werkt ook tegen koorts. Bij pijn is de beste dosis 1000 mg per keer maximaal 4 x per dag. Meer tabletten geeft niet meer pijnstilling.

NSAID’s

Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen en Meloxicam zijn voorbeelden van NSAID’s. Deze NSAID’s werken pijnstillend, ontstekingsremmend en koortsverlagend. NSAID’s hebben bijwerkingen en zijn daarom niet voor iedereen geschikt. Bijwerkingen kunnen zijn:

• maagklachten;
• verslechteren van bepaalde nierproblemen;
• verslechteren van bestaand hartfalen.

Patiënten met astma of darmproblemen (ziekte van Crohn of Colitis ulcerosa) kunnen beter geen NSAID’s gebruiken i.v.m. mogelijk aanwakkeren van deze aandoeningen.

Bij oudere patiënten is het beter om terughoudend te zijn met het voorschrijven van deze medicijnen.

De gebruikte maximum dosering van NSAID’s is:

• Diclofenac: 3 x per dag   50 mg
• Ibuprofen: 3 x per dag 600 mg
• Naproxen: 2 x per dag 500 mg
• Meloxicam: 1 x per dag  15 mg

Soms wordt vanwege maagklachten, leeftijd of combinatie met andere medicijnen een maagbeschermende tablet voorgeschreven. Deze maagbeschermer moet u elke dag innemen zo lang u NSAID’s gebruikt. De meest gebruikte maagbeschermers zijn: Omeprazol, Pantoprazol (Pantozol^®) en Esomeprazol (Nexium^®). Deze maagbeschermers worden meestal niet vergoed door de zorgverzekeraar.

Opiaten

Dit zijn de krachtigste medicijnen voor pijnbestrijding. Ze geven wel de meeste bijwerkingen.

Bijwerkingen kunnen zijn:

• remmen van de prikkel om adem te halen (ademhalingsdepressie);
• verstopping van de darm (obstipatie);
• sufheid (sedatie);
• misselijkheid;
• braken.

Opiaten worden opgedeeld in zwakke en sterk werkende opiaten. Tramadol (Tramal®) is het meest voorgeschreven zwak werkende opiaat. De meest voorgeschreven sterk werkende opiaten zijn fentanyl en oxycodon (Oxycontin^® en Oxynorm^®). De dosering is afhankelijk van de aandoening, de hoeveelheid pijn en de bijwerkingen. 

Om verstopping te voorkomen wordt soms een laxeermiddel voorgeschreven. De meest gebruikte is Movicolon. De dosering hiervan is 1 - 2 x per dag een zakje.